FROM NO MONEY TO MO’ MONEY – Κεφάλαιο 5ο

ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΑ ΟΞΥΜΩΡΑ, ΕΤΑΙΡΙΕΣ, ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙΑ

07.08.09

Όσο δυνατό κι αν είναι το γονίδιο του νομά, είναι στιγμές που εκτιμάς το σπίτι, το studio, ένα ποτήρι κρασί, συνδέοντας νέα μηχανήματα για να γράψεις καινούριες ιδέες. Η δημιουργικότητα θέλει περισυλλογή, προσωπικό χώρο και χρόνο, για να μαζέψεις εμπειρίες και εικόνες, να τις κάνεις ήχους, στίχους, νότες, αφήγηση.

Μόλις τελείωσα την εγκατάσταση ενός παλιού συστήματος ηχογράφησης και μίξης, το οποίο αγόρασα στο ένα τριακοστό της αρχικής του τιμής. Γιατί τόσο φτηνά; Γιατί ζούμε σε εποχή εμμονής με το καινούριο, το γρήγορο, το τεχνολογικά υπερσύγχονο. Όμως τα καλά τραγούδια δεν πάλιωσαν ποτέ…

Είναι άλλο ένα οξύμωρο που ζω καθημερινά: από τη μια, η εξειδίκευση σε ό,τι πιο σύγχρονο μουσικοτεχνολογικά για να μπορώ να το διδάξω ή να το χρησιμοποιήσω στη δική μου δουλειά, κι από την άλλη, επιλογή κλασικών τρόπων παραγωγής, αν υπηρετούν το μουσικό σκοπό.

Σαφώς και είναι χρήσιμη η γνώση, η εξειδίκευση, αλλά δεν πρέπει να γίνεται αυτοσκοπός. Ξέρω τόσους μουσικούς παραγωγούς που ετοιμάζουν με τις ώρες βιβλιοθήκες δειγμάτων, ανανεώνουν πληθώρα μουσικών προγραμμάτων, παιδεύονται με απόκρυφες ιδιότητες μηχανημάτων, μα σπάνια γράφουν νότα.

Κανείς λοιπόν δεν έχει ενδιαφέρον για ένα κλασικό σύστημα ηχογράφησης με το οποίο πραγματοποιήθηκαν μεγάλοι δίσκοι της τελευταίας δεκαετίας, κι εγώ πρέπει να εκμεταλλευτώ την ευκαιρία, ώστε με ισορροπημένο συνδυασμό ρομαντισμού και τεχνογνωσίας να γράψω την Ανέλιξη…

08.09.09

Άλλη μια πτήση, άλλο ένα ταξίδι, μα αυτή τη φορά όχι για συναυλία.  Εικοστή δεύτερη πτήση σε λιγότερο από τρεις μήνες κι αυτή τη φορά για να επισκεφτώ τη Σαρδηνία για το γάμο ενός κολλητού. Φίλος απ’ τα παλιά, απίστευτος μουσικός, άνθρωπος που δε βλέπω όσο συχνά θα ήθελα από τότε που γεννήθηκε ο Stereo Mike. Μα το γάμο του δε θα τον έχανα με τίποτα κι έτσι δυστυχώς αρνήθηκα την πρόταση για το 2ο Athens Hip-Hop Festival.  Αντί να επιστρέφω λοιπόν από Αθήνα, είμαι σε πτήση από Alghero προς Λονδίνο και μόλις αντικατέστησα το [Rap περιοδικό] XXL με το Macbook για να διηγηθώ…  Στα iTunes περιέργως ο Calvin Harris. Στο XXL διηγήσεις διασήμων rapper που άφησαν την πολυεθνική τους για να κυνηγήσουν το Όνειρο μέσα από μια ανεξάρτητη εταιρία…

Τα πράγματα βέβαια δεν είναι προσωπικά με τις εταιρίες. Απλά έτσι είναι. Στο μεγαλύτερο ποσοστό τους απαρτίζονται από λογιστές και δικηγόρους, που θα μπορούσαν να πουλάνε ίσως πλυντήρια ή αυτοκίνητα, αλλά για κάποιους λόγους – που δεν είναι οι μεγάλες τους προσωπικές δισκοθήκες ή το μεράκι τους για τη μουσική – πουλάνε [πουλούσαν] CD. Και φροντίζουν τη λίστα “προτεραιοτήτων” από το εξωτερικό, και κατόπιν τους εγχώριους A-listers, γράφοντας τους “εναλλακτικούς” εκεί που δεν πιάνει μελάνι.

14.09.09

Πέντε το πρωί, μόλις συμπλήρωσα την παραπάνω παράγραφο – γιατί με διέκοψε η προσγείωση – και στέλνω αρχεία στους μουσικούς συνεργάτες με τη 17η μίξη μιας νέας ιδέας. Οι οιωνοί για το κομμάτι είναι καλοί, αποτελεί την προσφορά μου για το album μιας υπερταλαντούχας φίλης και είμαι πολύ ευχαριστημένος με την τελευταία μίξη που μόλις έκανα. Πρώτα όμως έστειλα ένα αρχείο γραφειοκρατικής φύσης στους ακαδημαϊκούς μου συνεργάτες.

Τέτοιες στιγμές, νωρίς (αργά;) τα ξημερώματα, βλέπω καθαρά τη διπλή ζωή που χρόνια τώρα ζω. Πανεπιστήμιο και μουσική. Μουσική και πανεπιστήμιο. Δε λέω, μ’ αρέσουν και τα δυο, κι η ζωή μου είναι μουσική. Με γεμίζει που τη ζω σ’ όλες τις πλευρές της: στο studio, στη σκηνή, στο club, στο πανεπιστήμιο. Μ’ αρέσει που είμαι ενεργός στη βιομηχανία και αυτό ενημερώνει τα όσα διδάσκω. Αλλά και το πανεπιστήμιο μου δίνει την ευκαιρία να δω αυτά που κάνω μέσα από αναλυτικό πρίσμα. Μόνο άμα διδάξεις, λένε, μαθαίνεις κάτι πραγματικά. Κι είναι αλήθεια, μόνο όταν μπω στη διαδικασία να αναλογιστώ πώς είναι να μην ξέρεις κάτι για να το εξηγήσω, μόνο τότε βάζω σε τάξη τη λογική μου για να κατανοήσω κι ο ίδιος για ποιο λόγο κάνω πράγματα στην τέχνη – στο studio ή στο χαρτί.

Είναι αυτές οι στιγμές που ξαποσταίνεις και βλέπεις τι σου συμβαίνει. Μετά το διάλειμμα της Σαρδηνίας, οι λίγες μέρες στην Αγγλία είναι μέρες δουλειάς, περισυλλογής και αναλυτικού πρίσματος. Βλέπω καθαρά την έννοια “νεό κεφάλαιο” να με φλερτάρει. Βλέπω αλλιώς την Ελλάδα και την αστεία μουσική βιομηχανία της. Βλέπω αλλιώς τους συνεργάτες μου. Βλέπω αλλιώς τις εκφραστικές μου ανάγκες.

Συγκεντρώνεσαι τόσο φανατικά στο όνειρο, που καμιά φορά χάνεις το εύρος του. Είναι τέτοια η πόρωση για τη μουσική, που πέφτεις με τα μούτρα. Άλλα πρόκειται για αληθινό έρωτα, όχι για ενθουσιασμό. Είναι η Ιδέα που κάνει τα μάτια σου να λάμπουν, ακουμπάς το μουσικά όργανα και ο ήχος γεμίζει τα δάχτυλά σου, τα χέρια σου, τ’ αυτιά σου, την καρδιά σου… Και αφηγείσαι με ήχο όλα αυτά που νοιώθεις.  Προσπαθείς να μεταφράσεις τη διάθεσή σου με μελωδίες, με μοτίβα. Είναι σαν την ανάγκη να εκπνεύσεις. Κι αρχίζουν οι επιτυχίες, οι δίσκοι, οι συνεργασίες, κι έρχεται μια στιγμή που “πρέπει” να γράψεις ένα album, δεν το εκπνέεις στο ρυθμό σου. Όχι γιατί δεν μπορείς, ή γιατί δε θέλεις, ή γιατί έχασες την όρεξη γι’ αυτή την αυθόρμητη εκπνοή, αλλά γιατί αρχίζει να σε πνίγει επικίνδυνα η έννοια προθεσμία. Η οποία από μόνη της δεν είναι κακή – έχει ανάγκη ο άνθρωπος από όρια για να συγκεντρωθεί.  Αλλά όταν η λεπτή ισορροπία των δύο ζωών αρχίζει να πλημμυρίζεται από προθεσμίες, δε θες να νοιώσεις σα ζογκλέρ που κινδυνεύει να χάσει τις μπάλες – ειδικά την μπάλα της μουσικής.

Και το διάλειμμα μ’ έκανε να συνειδητοποιήσω πως βρίσκομαι σε σταυροδρόμι. Αύριο έχω συνάντηση στο πανεπιστήμιο σχετικά με το συμβόλαιο που θα συνοδεύσει τη μόνιμή μου έδρα. Πόσο δεσμευτικό θα είναι; Θα έχω αρκετές ώρες για τη μουσική; Μήπως ακόμα ζω όνειρα άλλων, ενώ θα ‘πρεπε να τα πετάξω όλα και να ζήσω το δικό μου; N’ αφοσιωθώ στο όνειρο τώρα που είναι πραγματικότητα; Μήπως κρατάω απλά μια συνετή ισορροπία επιβίωσης. Γαμιέται η σύνεση. Rock n’ roll. Θα τη βρω την άκρη. Πάει 6 το πρωί κι έχω μια διαφήμιση να ηχογραφήσω. Για την 1η μου συναυλία στο Λονδίνο. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο κεφάλαιο. Όπως και το κεφάλαιο περί εμπιστοσύνης στους μουσικο-βιομηχανικούς μου συνεργάτες. Αυτοί ξέρουν ποιός είμαι; Σαν άνθρωπος; Σαν καλλιτέχνης; Ποιές είναι οι εκφραστικές μου ανάγκες; Ή αποτελώ απλά μια επένδυση. Όπως είπα, ένα άλλο, μεγάλο κεφάλαιο…

Advertisement

FROM NO MONEY TO MO’ MONEY – Κεφάλαιο 4ο

HIP-HOP, POP & URBAN LEGENDS

Ο rapper Common… ηθοποιός. Ο beat-maker Timbaland… μέγας pop παραγωγός. Η Christina κι η Amy [είχαν] κοινό hit-maker τον Mark Ronson, που παρήγαγε τον Rhymefest, που (κέρδισε τον Eminem σε battle και) χάρισε το sample του Jesus Walks στον Kanye… Ο οποίος κέρδισε τον 50 Cent στον υποτιθέμενο πόλεμο μεταξύ gangsta και “σοβαρού” rap, ενώ μπερδεύτηκε στιχουργικά και χάρισε τις καλύτερες του λούπες στον Common… Oops, κάναμε κύκλο! Κι όμως ο Jay-Z “υπογράφει” American Gangster, αφού πρώτα υπογράψει τον εχθρό του, Nas, στη δικιά του – πλέον – δισκογραφική. Κι ο τελευταίος δηλώνει πως το hip-hop πέθανε… Τελικά πού τελειώνει το rap και πού αρχίζει το pop; Τι βγαίνει από τη μίξη; Και ποιο είναι το αποτέλεσμα;

Γυρνώντας απ’ τη γενέτειρα των Beatles, σ’ ένα τραίνο από Liverpool-Λονδίνο, με Will.I.Am, Timbo, Mr.West, Jay-Z και Common στο shuffle, συνειδητοποιώ πως οι παραπάνω αντιφάσεις δεν είναι καν αντιφατικές… Ένα μουσικό είδος γίνεται βασιλιάς και περνάει απ’το “ειδικό” στο “γενικό”. Το πρώτο crossover γίνεται hit και το hit μόδα. Κι η μόδα κορεσμός, μα στην πορεία χαρίζοντας αναπάντεχα διαμάντια… Γιατί αυτοί που κουράζονται ψάχνουν, κι αυτοί που ψάχνουν βρίσκουν. Με παράδειγμα τα “Songs About Girls”, “Shock Value”, “Graduation”, “American Gangster” και “Finding Forever” των παραπάνω καλλιτεχνών, για να δούμε που βρισκόμαστε, ποιοτικά, ποσοτικά, αισθητικά, όπως [φτάναμε] στο τέλος του 2007…

Η παραγωγική ιδιοφυΐα πίσω από τους Black Eyed Peas κι αμέτρητα άλλα pop και hip-hop hits, διαλέγει να κάνει ένα urban pop album και ν’ανοίξει τους ήχους και στίχους του για τ’αγαπημένο του φύλο. Rapping, beats, soul και house σ’ένα ευκολόπεπτο, υπερπαραγμένο, ηχητικά εξαίσιο και στιχουργικά επιφανειακότατο εκ γενετής κι εξ’ορισμού δίσκο. Γεμάτο – κάποτε πρωτοποριακές – ιδέες που είχε πρώτο-εμφιαλώσει σε “κοινωνικό-πολιτικά” υπόγεια Black Eyed Peas δισκάκια, μα το ευρύτερο κοινό τότε δεν αποδέχτηκε ως κάτι το ιδιαίτερο. Και τώρα ο κύριος με την ερώτηση και την κατάφαση στο ίδιο του το παρατσούκλι, “απαντάει” με επανεμφιάλωση παλιών – μα απλοποιημένων – ιδεών για ένα κοινό που είναι έτοιμο να τον υποδεχτεί με ανοιχτές αγκάλες αγνοίας. Κι έτσι παίρνει την εκδίκηση του ετερόχρονα. Περίεργο πως μια απ’ τις τελευταίες του παραγωγικές επιτυχίες ήταν το “Hip Hop Is Dead”…

Και γιατί νιώθω πως ο πρωτοπόρος των beats, κύριος Timbaland, παίρνει την ίδια εκδίκηση με το “Shock Value”, τη Nelly και τον Justin; Ίσως γιατί άκουσα όλα αυτά που το pop κοινό τώρα θεωρεί καινοτομικά στο “Deliverance” του 2003. Ίσως το τότε hip-hop να μην χώραγε άλλον ένα λευκό country rapper (τον Bubba Sparxxx). Ίσως τώρα ο Timbo να βρίσκει την αναγνώρισή του για παλιές καινοτομίες. Πακεταρισμένες κι απλοποιημένες για ένα κοινό που κάποτε ήταν πολύ μακριά για ν’ακούσει. Και πού το πρόβλημα με την ετεροχρονισμένη παραγωγική δραστηριότητα; Στο γεγονός ότι η απλοποίηση κι η στασιμότητα ναρκώνουν την αισθητική του ακροατή. Γιατί να διαρκεί το Shock Value 70 ολόκληρα λεπτά και 19 ολόκληρα κομμάτια; Ποιότητα ή ποσότητα; Ή και τα δυο; Γιατί περιέχει κι απ’ τα δύο… Όμως αν “ένα έργο τέχνης είναι τόσο δυνατό όσο το πιο αδύναμο του σκέλος”, τότε γιατί να μη συμπτύξει το δίσκο του σ’ένα αξιόλογο 50-λεπτο και μόνο;

Άραγε το 60-λεπτο του West ήταν τόσο δυνατό όσο η δημοσιότητα που απέκτησε έναντι του Fifty; Ή μήπως ένα απλά καλό album μέσα στη μάζα της gangsta μετριότητας; Η αλήθεια είναι πως, μουσικά, πήρε ρίσκα τη στιγμή που το υπόλοιπο στυλ έψαχνε γι’ άλλη μια σκληρή και στερεότυπη ρίμα. Έφερε ορχήστρα, sampler και DJ μαζί, τη στιγμή που οι μουσικοί του Eminem & Dre πίσω απ’ τη σκηνή ξανάπαιζαν το ριφάκι του “In Da Club” σ’ άλλο κλειδί και tempo για τον κύριο Curtis. Και μπερδεύτηκε μες στην αντίφαση πλούτου κι σάτιρας – δημιουργώντας παρόλα αυτά αφορμές για σκέψη – ενώ ο Game αναβίωνε τις εφηβικές του φαντασιώσεις ως πρωτοπαλίκαρο του Dre.

Κι ενώ η μουσική είχε ανάγκη από beat, μήπως το σύγχρονο urban pop κατάντησε beat χωρίς μουσική; Ευτυχώς δίσκοι όπως ο νυν του πρώην Common Sense αποδεικνύουν πως και τα δύο είναι δυνατά. Με την επιμέλεια του West, hits του Will.I.Am και τη στιχουργική συστηματικότητα του Common, το “Finding Forever” λακωνικό και στο ζουμί, παρέχει τα δυσεύρετα urban διαμάντια που δίνουν ελπίδα. Χωρίς να φοβηθεί το καλό pop. Κι έτσι έχουμε την Αγγλίδα Lily Allen να στέκει αγέρωχα δίπλα στο γιγαντιαίο φάντασμα της Nina Simone, κι ο Mr.West να βαράει με λούπες κι ορχήστρες στο πλευρό τους. Μ’έναν Common ν’αντλεί στιχουργική έμπνευση από κάθε πτυχή της common-sense πραγματικότητας, χωρίς να πρέπει να συντηρήσει το εγώ του με b(l)i(n)g υπερβολές. Γύρω του στο μουσικό στερέωμα λίγοι σύμμαχοι με κοινή θεματολογία, όπως οι Talib Kweli και Lupe Fiasco, με τον τελευταίο να συμπληρώνει τη λίστα των εξαιρέσεων – τυχαία απ’το Chicago – που ανακάλυψε ή στήριξε ο μεγάλος CEO του hip-hop… Mr. Jay-Z. Ο αυτονομαζόμενος αμερικάνος gangster, φρέσκος και στεγνός κάτω από την urban Umbrella.

Άραγε δίνει την περίληψη στην αστική αυτή ομπρέλα ο λυρικός του γκανγκστερισμός; Ή αποδεικνύει πως το εμπορικό και στιχουργικό ταλέντο είναι λιγοστά συσχετισμένα μεταξύ τους; Κι έτσι υπογράφει λυρικές προσωπικότητες απ’το Chicago για να σώσει το είδος, μα παραμένοντας ολόκληρο “business, man” κι όχι απλά “businessman”, όπως παραδέχεται ο ίδιος παλιότερα στο remix του “Diamonds From Sierra Leone” (του Kanye). Για τον ίδιο λόγο παίρνει τον αιώνιο εχθρό και ποιητή Nas στο πλευρό του. Και θα αποδειχτεί ο τελευταίος προφήτης ή πικραμένος απ’ την ήττα της τραγική ειρωνείας, ενώ οι Will.I.Ams και Timbos αυτού του κόσμου θα συνεχίσουν να “εξελίσσουν” το Pop-Hop;

(από άρθρο για το mad.tv)